ابان از سليم بن قيس چنين نقل مىكند: امير المؤمنين عليه السّلام بر فراز منبر قرار گرفت و حمد و ثناى الهى بجا آورد و فرمود:
اى مردم، من آن كسى هستم كه چشم فتنه را از جا كندم و كسى جز من جرات آن را نداشت. بخدا قسم اگر من در ميان شما نبودم با اهل جمل و اهل صفين و اهل نهروان مقابله نمىشد. بخدا قسم اگر نبود ترس از اينكه فقط سخن بگوئيد و عمل را رها كنيد به شما خبر مىدادم از آنچه خداوند بر لسان پيامبرش مقدّر كرده براى آنان كه با بصيرت در گمراهى آنان و با معرفت به هدايتى كه ما بر آن هستيم با ايشان بجنگد.
وسعت علم امير المؤمنين عليه السّلام
سپس فرمود: در باره هر چه مىخواهيد از من بپرسيد قبل از آنكه مرا نيابيد. بخدا قسم من به راههاى آسمان از راههاى زمين آگاهترم. من يعسوب «1» مؤمنان و اوّلين نفر از
__________________________________________________
(1) «يعسوب» ملكه زنبوران عسل را مىگويند كه در اينجا كنايه از رئيس و بزرگ مؤمنان است.
أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 374
سابقين و امام متّقيان و خاتم جانشينان و وارث پيامبران و خليفه ربّ العالمين هستم. من جزا دهنده مردم در روز قيامت و قسمتكننده از طرف خداوند بين اهل بهشت و آتش هستم. منم صدّيق اكبر و فاروقى كه حق را از باطل جدا مىكنم. منم كه نزد من علم منايا و بلايا و فصل خطاب «2» است. هيچ آيهاى نازل نشده مگر آنكه مىدانم در باره چه نازل شده و در كجا نازل شده و بر چه كسى نازل شده است.
اى مردم، انتظار مىرود كه مرا از دست بدهيد، و من از شما جدا خواهم شد. من يا مىميرم و يا كشته مىشوم «3». شقى ترين اين امت زمان زيادى منتظر نمىماند تا اينكه اين را از بالاى آن خضاب كند- يعنى محاسنم را از خون سرم خضاب كند-.
قسم به آنكه دانه را شكافت و مردم را آفريد «4»، از من در باره هيچ فرقهاى كه سيصد نفر يا بيشتر، بين شما و قيام روز قيامت باشند سؤال نمىكنيد مگر آنكه در باره پيشوا و رهبر و سرپرست آنها به شما خبر مىدهم. همچنين از خرابى بناها كه چه موقع خراب مىشود و چه موقع پس از خرابى دوباره تا روز قيامت آباد خواهد شد.
پيشگوئى امير المؤمنين عليه السّلام از بلايا
مردى برخاست و گفت: يا امير المؤمنين، از بلايا بما خبر بده.
فرمود: هر گاه سئوالكنندهاى مىپرسد بايد فكر كند و كسى كه چيزى از او مىپرسند بايد مكث كند. پشت سر شما امور مضطرب و مردّدى و بلائى وحشت آور و عاجزكننده «5» خواهد بود.
قسم به آنكه دانه را شكافت و انسان را خلق كرد، اگر مرا از دست بدهيد و امور سخت و بلاهاى محسوس بر شما نازل شود، بسيارى از سئوالكنندگان سربزير مىاندازند
__________________________________________________
(2) «منايا» يعنى علم به اجلهاى مردم، و «بلايا» يعنى علم به حوادث عالم، و «فصل خطاب» يعنى جدا كردن بين حق و باطل.
(3) «ب» و «د»: بلكه كشته مىشوم.
(4) «الف» خ ل: قسم به آنكه جانم بدست اوست.
(5) «ب» و «د»: آشكار و ذليلكننده.
أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 375
و بسيارى از سؤالشدهگان مشغول مىشوند.
اين هنگامى خواهد بود كه جنگ شما ظاهر شود و از دندانهاى تيز بيرون آيد و بر پايش بايستد و دنيا بر شما بلا شود تا وقتى كه خداوند براى يادگار نيكان «6» فتح و پيروزى پيش آورد.
پيشگوئى امير المؤمنين عليه السّلام از فتنهها
مردى برخاست و عرض كرد: يا امير المؤمنين، در باره فتنهها بما خبر بده.
حضرت فرمود: فتنهها هر گاه رو كنند به شبهه مىاندازند و هر گاه پشت كنند پرده از شبهات بر مىدارند. فتنهها موجى همچون موج دريا دارند و طوفانى همچون طوفان باد، به شهرى برخورد مىكنند و شهر ديگرى را از ياد مىبرند.
بنگريد به اقوامى كه در جنگ بدر پرچمداران بودند. ايشان را يارى كنيد تا يارى شويد و اجر داده شويد و معذور باشيد.
فتنه بنى اميّه
بدانيد كه ترسناكترين فتنهها بعد از من فتنه بنى اميّه است كه فتنهاى كور و كر و خفقان آور و ظلمانى است. فتنه آن عمومى ولى گرفتارى آن خصوصى است. هر كس بصيرت داشته باشد بلا به او اصابت مىكند و هر كس كوردل و غافل از آن باشد بلا از او مىگذرد. اهل باطلش بر اهل حق غالبند. زمين را از بدعتها و ظلم و جور پر مىكنند.
اوّل كسى كه جباريّت آن را ساقط مىكند و پايه آن را در هم مىشكند و ميخهاى آن را از جا مىكند خداوند ربّ العالمين و در هم شكننده جبّاران است.
بدانيد كه شما به زودى بعد از من بنى اميّه را رؤساى بدى خواهيد يافت همچون شتر «7» كج خلقى كه با دهانش به دندان مىگيرد و دستانش را روى هر چيزى مىگذارد و با
__________________________________________________
(6) اين جملات در متن عربى بصورت كنايه است و در ترجمه نيز بهمان صورت آورده شده است. منظور از يادگار نيكان امام زمان عليه السّلام است.
(7) «ب» و «د»: گوسفند.
أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 376
پاهايش مىزند و از شير خود مانع مىشود.
بخدا قسم، فتنه آنان همچنان ادامه خواهد داشت تا هنگامى كه يارى هر يك از شما نسبت به خودش مثل يارى غلام بد رفتار نسبت به صاحبش باشد كه هر گاه غائب شود به او ناسزا گويد و هر گاه حاضر شود او را اطاعت نمايد «8».
بخدا قسم اگر شما را پراكنده كنند خداوند براى روز بدى براى آنان شما را جمع مىنمايد.
فتنههاى بعد از بنى اميّة
آن مرد گفت: يا امير المؤمنين، آيا بعد از آن هم اجتماعى خواهد بود؟ فرمود:
جماعت پراكندهاى خواهيد بود، كه عطاها و حجّ و سفرهايتان يكى خواهد بود ولى قلبها با يك ديگر اختلاف خواهند داشت.
سليم مىگويد: يكى پرسيد: قلبها چگونه اختلاف خواهند داشت؟ فرمود: اين چنين- و حضرت انگشتانش را در هم فرو برد- و سپس فرمود: اين آن را و آن اين را مىكشد، و هرج و مرج خواهد بود. اراذل جاهليّت باقى مىمانند، و در آن هنگام جايگاه هدايت و علامتى كه ديده شود وجود نخواهد داشت «9». ما اهل بيت از آن فتنه نجات يافتهايم ولى كسى را در آن بسوى خود دعوت نخواهيم كرد.
آن مرد پرسيد: يا امير المؤمنين، در آن زمان چه كنم؟ فرمود: به اهل بيت پيامبرتان توجّه داشته باشيد. اگر توقف كردند شما هم توقف كنيد، و اگر از شما يارى خواستند ايشان را يارى كنيد تا يارى شويد و معذور باشيد، چرا كه اهل بيت، شما را از هدايت بيرون نمىكنند و به هلاكت دعوت نمىكنند. با تندروى از ايشان سبقت نجوئيد كه بلا شما را بر زمين زند «10» و دشمنان به شما شماتت كنند.
__________________________________________________
(8) در نهج البلاغه عبارت چنين است: بلاى آنان همچنان ادامه خواهد داشت تا آنجا كه انتقام شما از آنان مانند انتقام غلام از صاحبش و رفيق از رفيقش شود.
(9) «ب» و «د»: در آن فتنه امام هدايتى و عالم با تقوايى نخواهد بود.
(10) «ب»: تا بلا شما را شامل شود.
أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 377
امام زمان عليه السّلام پايان دهنده فتنهها
آن مرد پرسيد: يا امير المؤمنين، بعد از آن چه خواهد شد؟ فرمود: خداوند بلا را بدست مردى از اهل بيتم همچون جدا شدن فرش خانه از جايش گشايش مىدهد.
سپس بنى اميّه را نزد كسى مىآورند كه آنان را خوار كند و كاسههاى لبريز (عذاب) به آنان بنوشاند و به آنان چيزى عطا نكند و از آنان جز شمشير نپذيرد. هرج و مرج خواهد بود. هشت ماه شمشير بر دوش خود حمل خواهد كرد تا آنجا كه قريش دوست خواهند داشت در مقابل دنيا و آنچه در آن است يك بار مرا ببينند تا به آنان عطا كنم و از آنان بگيرم بعضى از آنچه نسبت به من منع مىكردند و بعضى از آنچه به ايشان وارد مىشود را بپذيرم «11». تا آنجا كه مىگويند: «اين (يعنى امام زمان عليه السّلام) از قريش نيست، چرا كه اگر از قريش و از فرزندان فاطمه بود به ما رحم مىكرد»!! خداوند او را بر عليه بنى اميّه بر مىانگيزد و او آنان را زير قدمهايش قرار مىدهد و مانند آسياب آنان را خرد مىكند. هر جا پيدا شوند مورد لعنت خواهند بود، و گرفته مىشوند و كشته مىگردند. اين سنت پروردگار در باره كسانى است كه قبلا گذشتهاند و هرگز در سنت خداوند تغييرى نخواهى يافت «12».
اهل بيت عليهم السّلام، پناه در فتنهها
امّا بعد «13»، به ناچار بايد آسيابى باشد كه گمراهى را خرد كند، و آنگاه كه آن را خرد كرد بر روى قطب و مركزش قرار مىگيرد. بدانيد كه خرد كردن آن خالصشدنى خواهد داشت و خالص شدن آن انتهاى آن است، و شكستن آن با خداست.
__________________________________________________
(11) منظور اين عبارات در متن عربى نسبتا مبهم است و در ترجمه فارسى هم عينا ترجمه شده است.
(12) اشاره به آيه 62 از سوره احزاب است كه مىفرمايد: سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا.
(13) از اينجا تا آخر حديث در نسخه «ج» با اضافاتى در اول و آخرش آمده است كه بصورت حديث مستقلّى بعنوان حديث 54 خواهد آمد.
أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 378
بدانيد كه من و نيكان فرزندانم و پاكان اصل و نسبم در كودكى بردبارترين مردم و در بزرگى داناترين آنان هستيم. پرچم حق و هدايت با ما است. هر كس از آن پيش رود با گمراهى و بدعت از دين خارج مىشود «14»، و هر كس آن را خوار كند نابود مىشود، و هر كس همراه آن باشد به مقصد مىرسد.
ما اهل بيتى هستيم كه علم ما از علم خداست، و گفته ما از حكم راست خداوند است و گفتار راستگو را شنيدهايم «15».
اگر تابع ما شويد با روشنگريهاى ما هدايت مىشويد، و اگر از ما رو بگردانيد خداوند شما را به دست ما و يا آنچنان كه بخواهد عذاب مىكند. ما افق اسلام هستيم كه كندرو خود را به ما مىرساند و توبهكننده «16» به سوى ما باز مىگردد.
بخدا قسم اگر نبود اينكه عجله مىكرديد و حق به تأخير مىافتاد به شما خبر مىدادم كه در جوانان عرب و غير عرب «17» چه رخ خواهد داد. پس قبل از آنكه وقتش برسد از اهل بيت محمد صلى اللَّه عليه و آله در باره علم سؤال نكنيد، و هنگام تنگدستى از ايشان مال طلب نكنيد تا در نتيجه نسبت بخل به آنان بدهيد چرا كه در آنان بخل نيست.
مانند گليم، ملازم خانهها باشيد و عجول و فاشكننده اسرار نباشيد. از اهل حق باشيد تا به آن شناخته شويد و طبق آن يك ديگر را بشناسيد. خداوند مردم را به قدرت خويش خلق نموده و فضائل را بين آنان طبق علمش قرار داده است. از ميان آنان بندگانى را براى خويش انتخاب كرده تا بوسيله آنان حجت را بر مردم تمام كند. علامت كسانى را كه ارج نهاده اطاعت خود، و علامت آنان كه مورد اهانت قرار داده معصيتش قرار داده است. ثواب اهل اطاعت را شكفته روئى در خانه امن و بهشتى كه اهل آن وحشت نمىكنند قرار داده، و عذاب اهل معصيتش را آتشى قرار داده كه از غضبش شعلهور
__________________________________________________
(14) «د» هر كس از آن پيشتر رود از بين مىرود.
(15) «ب» و «د»: گفتار راستگو را تصديق كردهايم.
(16) «ب» و «د»: ثابت قدم.
(17) كلمه «موالى» در اينجا به غير عرب معنى شده است.
أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 379
است. خدا به ايشان ظلم نكرده بلكه آنان به خودشان ظلم كردهاند «18».
اى مردم، ما اهل بيتى هستيم كه خداوند بوسيله ما دروغ را روشن مىكند و روزگار پر از سختيها را به آسايش مىرساند و بند ذلّت را از گردنتان بر مىدارد. خداوند با ما شروع و به ما ختم مىكند.
از ما و دشمنانمان، و هدايت ما و آنان، و روش ما و آنان، و مرگ ما و آنان عبرت بگيريد. آنان با سستى شكم «19» و زخم و دمل مىميرند ولى ما با ناراحتى شكم و كشته شدن و شهادت از دنيا مىرويم.
گرفتارى آل محمّد عليهم السّلام در فتنهها
سپس امير المؤمنين عليه السّلام رو به پسرانش كرد و فرمود: پسرانم، كوچكترانتان به بزرگترانتان نيكى كنند «20»، و بزرگترانتان به كوچكتران رحم كنند. مانند سفيهان جفاكار جاهلى نباشيد كه در باره خدا به يقين نمىرسند مانند تخم مرغهايى كه در نقش و نگار ترسيم شده باشند «21».
واى بر جوجهها، جوجهها و فرزندان آل محمّد، از شرّ خليفهاى كه به خلافت مىرسد. او جبّار و خبيث «22» و خوش گذران است. او جانشين مرا و جانشين جانشين بعد از مرا مىكشد.
امير المؤمنين عليه السّلام مظهر دين الهى
بدانيد بخدا قسم «23»، كه رساندن رسالتها و انجام وعدهها و كامل بودن كلمات را
__________________________________________________
(18) مضمون آيه 33 از سوره نحل است كه مىفرمايد: وَ ما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ.
(19) «ب»: با مريضى. احتمالا منظور از ناراحتى شكم در دشمنان اهل بيت عليهم السّلام ناراحتىهايى است كه از پرخورى و امثال آن عارض مىشود، ولى در اهل بيت عليهم السّلام آن است كه از مسموميّت بوجود مىآيد.
(20) «ب»: كوچكترانتان با بزرگترانتان مشورت كنند.
(21) عبارت «كبيض بيض في داح» به صورت فوق ترجمه شده است.
(22) «د»: متكبّر.
(23) عبارات بعد از اين قسمت، معانى سنگينى از علم حضرت را در بر دارد كه بايد تفسير شود.
أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 380
دانسته و اسباب برايم گشوده شد و انساب را دانستم و ابر برايم جارى گشت و در ملكوت نظر كردم و چيزى بر من پوشيده نماند كه از نظرم مخفى بماند و آنچه پيش از من بوده از نظرم مخفى نماند، و هيچ كس در آنچه پروردگارم در روزى كه شاهدان بپا مىخيزند در باره آن از من گواهى گرفته شريك من نيست.
خداوند بوسيله من وعده خود را تمام مىكند و كلماتش را به كمال مىرساند. من نعمتى هستم كه خداوند تعالى بر خلقش ارزانى داشته، و من همان اسلامى هستم كه براى خود پسنديده است. همه اينها منّتى است كه خداوند بر من نهاده و شانهام را با آن خم كرده است.
هيچ امامى نيست مگر آنكه اهل ولايت خود را مىشناسد، و اين همان كلام خداوند است كه إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ «24»، «تو اى پيامبر ترساننده مردم هستى و هر قومى هدايتكنندهاى دارد».
سپس امير المؤمنين عليه السّلام از منبر پائين آمد. خداوند بر او و خاندان پاك و نيكش درود فرستد و سلام فراوان نازل كند.
روايت از غير سليم:
1. نهج البلاغه: ص 137 خطبه 93.
2. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد: ج 7 ص 57.
__________________________________________________
(24) سوره رعد: آيه 7.
مطالب مرتبط
فارق بين ايمان و كفر ولايت على عليه السّلام ارسال نظر برای این مطلب
اطلاعات کاربری
لینک دوستان
آرشیو
آمار سایت