ابان بن ابى عيّاش از سليم بن قيس نقل مى‏كند كه گفت: از سلمان فارسى شنيدم كه چنين مى‏گفت:

هنگامى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از دنيا رفت و مردم آنچه مى‏خواستند كردند، ابو بكر و عمر و ابو عبيده جراح نزد مردم آمدند و با انصار به مخاصمه برخاستند و آنان را با حجت و دليل على عليه السّلام محكوم كردند و چنين گفتند: اى گروه انصار، قريش از شما به امر خلافت سزاوارترند، زيرا پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از قريش است، و مهاجرين از شما بهترند زيرا خداوند در كتابش ابتدا آنان را ذكر كرده و ايشان را فضيلت داده است. پيامبر صلى اللَّه عليه و آله هم فرموده است:

«امامان از قريش‏اند»

كيفيت غسل پيامبر صلى اللَّه عليه و آله‏
سليم گفت: از براء بن عازب شنيدم كه مى‏گفت: بنى هاشم را چه در حيات پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و چه بعد از وفات آن حضرت شديدا دوست مى‏داشتم.
هنگامى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از دنيا رفت به على عليه السّلام وصيّت كرد كه غسلش را غير او بر عهده نگيرد، و براى احدى غير او سزاوار نيست عورتش را ببيند، و هيچ كس عورت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را نمى‏بيند مگر آنكه بينائيش از بين مى‏رود «1».
على عليه السّلام عرض كرد: يا رسول اللَّه، چه كسى مرا در غسل تو كمك مى‏كند؟ فرمود:
جبرئيل با گروهى از ملائكه.
و چنين شد كه على عليه السّلام آن حضرت را غسل مى‏داد، و فضل بن عباس با چشمان بسته آب مى‏ريخت، و ملائكه بدن حضرت را آن طور كه على عليه السّلام مى‏خواست مى‏گردانيدند.
على عليه السّلام خواست پيراهن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را از تنش بيرون آورد، كه صيحه زننده‏اى به او ندا داد:
 «اى على، پيراهن پيامبرت را بيرون مياور». لذا دستش را از زير پيراهن داخل كرد و او را
__________________________________________________
 (1) احتمالا منظور اين باشد كه هر كس چشمش به عورت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بيفتد ديده‏اش كور مى‏شود اگر چه از روى عمد نباشد، و چون در هنگام غسل احتمال رؤيت- و لو غير عمدى- وجود دارد، لذا اين مسأله فقط براى امير المؤمنين عليه السّلام اجازه داده شده است.
                        أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 211
غسل داد و سپس حنوط كرد و كفن نمود، و هنگام كفن كردن و حنوط پيراهن را بيرون آورد.

سليم مى‏گويد: امير المؤمنين عليه السّلام برايم حديث نمود و فرمود: در يكى از راههاى مدينه بهمراه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله راه مى‏رفتيم، تا اينكه به باغى رسيديم. عرض كردم: يا رسول اللَّه، چه باغ زيبايى است! فرمود: «چه زيباست! ولى براى تو در بهشت زيباتر از اين هست».
به باغ ديگرى رسيديم. عرض كردم: يا رسول اللَّه، چه باغ زيبايى است! فرمود: «چه زيباست، ولى براى تو در بهشت زيباتر از اين هست». تا آنكه از هفت باغ گذشتيم. در هر كدام من عرض مى‏كردم: يا رسول اللَّه، چه زيباست! و حضرت مى‏فرمود: «براى تو در بهشت زيباتر از اين هست».
شهيد تنها
وقتى راه خلوت شد پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مرا در آغوش گرفت و در حالى كه گريه‏اش گرفته بود فرمود: «پدرم فداى تنهاى شهيد»! عرض كردم: يا رسول اللَّه، چرا گريه مى‏كنى؟ فرمود: از كينه‏هايى كه در دل اقوامى است و آن را برايت ظاهر نمى‏كنند مگر بعد از من، و آن كينه‏هاى بدر و خونهاى احد است.
عرض كردم: آيا دينم در آن هنگام سلامت خواهد بود؟ فرمود: دينت در سلامت خواهد بود.
برنامه امير المؤمنين عليه السّلام پس از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله‏
يا على، بشارت باد تو را كه زندگى و مرگ تو با من است، و تو برادر و جانشين من‏
                        أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 208
هستى. تو انتخاب‏شده من و وزيرم و وارثم و اداكننده از جانب من هستى. تو قرض مرا ادا مى‏كنى و وعده‏هاى مرا از جانب من وفا مى‏نمايى، و تو ذمّه مرا برئ مى‏كنى و امانت مرا باز مى‏گردانى و طبق سنّت من با ناكثين و قاسطين و مارقين از امتم مى‏جنگى. تو نسبت به من همچون هارون نسبت به موسى هستى، و تو از هارون اسوه و روش خوبى خواهى داشت آن هنگام كه قومش او را ضعيف شمردند و نزديك بود او را بكشند.
پس بر ظلم قريش و اتحادشان در مقابلت صبر كن، چرا كه تو همچون هارون نسبت به موسى و پيروانش هستى و آنان همچون گوساله و پيروانش هستند. هنگامى كه موسى هارون را جانشين خود در قومش قرار داد به او چنين دستور داد كه اگر گمراه شدند و او يارانى پيدا كرد به كمك ايشان با آنان جهاد كند، و اگر يارانى پيدا نكرد دست نگه دارد و خونش را حفظ كند و بين آنان اختلاف ايجاد نكند.
اختلاف امت براى امتحان الهى‏
يا على، خداوند هيچ پيامبرى را نفرستاده مگر آنكه گروهى به اختيار خود و گروهى ديگر بدون خواست قلبى تسليم او شدند. خداوند آنان را كه به اكراه تسليم شدند بر آنان كه به اختيار خود تسليم شدند مسلّط نمود و آنان را كشتند تا اجرشان عظيم‏تر شود.
يا على، هيچ امّتى بعد از پيامبرشان اختلاف نمى‏كنند مگر آنكه اهل باطل آنان بر اهل حقّشان غالب مى‏شوند.
خداوند تفرقه و اختلاف را براى اين امت مقدّر كرده است، و اگر مى‏خواست آنان را بر هدايت مجتمع مى‏كرد تا دو نفر از خلقش اختلاف نكنند و در چيزى از امر خداوند نزاع در نگيرد، و مفضول «1» فضيلت صاحب فضل را انكار نكند. اگر خدا مى‏خواست انتقامش را زودتر مى‏فرستاد و نعمت را بر آنان تغيير مى‏داد تا ظالم تكذيب شود و دانسته شود كه راه حق كدام است، ولى خداوند دنيا را خانه اعمال و آخرت را خانه استقرار قرار
__________________________________________________
 (1) مفضول يعنى كسى كه در فضل پائين‏تر است.
                        أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 209
داده است لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَساؤُا بِما عَمِلُوا وَ يَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى «2»، «تا آنان كه بد كردند مطابق عملشان جزا داده شوند و آنان كه نيكى كردند به نيكى جزا داده شوند».
 (على عليه السّلام مى‏فرمايد:) من عرض كردم: سپاس خدا را بعنوان شكر بر نعمتهايش و صبر بر بلايش و تسليم و رضايت به مقدّراتش.
روايت از كتاب سليم:
1. بحار: ج 28 ص 54.
روايت با سند به سليم:
1. كمال الدين: ج 1 ص 262.
روايت از غير سليم:
1. تفسير امام عسكرى عليه السّلام: ص 185.
2. مناقب ابن شهرآشوب: ج 1 ص 323.
3. كشف الغمة: ج 1 ص 130.
4. طرائف: ص 129.
5. شرح نهج البلاغة ابن ابى الحديد: ج 1 ص 323.
6. احقاق الحق: ج 6 ص 180.
__________________________________________________

پس تو سيّده زنهاى اهل بهشت هستى، و دو پسرت حسن و حسين دو آقاى جوانان اهل بهشتند، و من و برادرم و يازده امام- كه جانشينان من تا روز قيامت هستند- همگى هدايت‏كننده و هدايت‏شده‏ايم.

اوّلين نفر از جانشينان پس از برادرم، حسن است و بعد از او حسين و سپس نه نفر از فرزندان حسين، كه در بهشت در يك منزل خواهند بود. منزلى از منزل من به خدنزديك‏تر نيست‏[1]، و سپس منزل ابراهيم و آل ابراهيم است‏

 

--------------------------------------------------------------------------------

[1] ( 2) منظور در اينجا يا منزلت و مقام بهشتى حضرت است كه از همه نزد خداوند مقرب‏تر است، و يا منزل و خانه بهشتى است كه از نظر شر

پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در حالى كه چشمانش اشك آلود شده بود فرمود: اى فاطمه، مگر نمى‏دانى ما اهل بيتى هستيم كه خداوند براى ما آخرت را بر دنيا ترجيح داده و فنا را بر همه خلقش حتمى نموده است.

خداوند تبارك و تعالى توجّهى به زمين نمود و مرا از ميان آنان انتخاب كرد و به پيامبرى برگزيد. سپس براى بار دوم توجّهى به زمين نمود و همسر تو را انتخاب كرد، و به من دستور داد تا تو را به ازدواج وى در آورم، و او را بعنوان برادر و وزير و وصىّ و جانشين خود در امّتم قرار دهم.

 

أسرار آل محمد عليهم السلام / ترجمه كتاب سليم، ص: 203

پس پدر تو بهترين انبياء و رسولان خداوند است، و شوهر تو بهترين اوصياء و وزيران است، و تو اوّل كسى از خاندان من هستى كه به من ملحق مى‏شوى.

 

سپس خداوند توجّه سومى به زمين كرد و تو را و يازده نفر از فرزندانت و فرزندان برادرم و شوهرت را كه از نسل تو هستند[1] انتخاب نمود.

 

 

--------------------------------------------------------------------------------

[1] ( 1) يعنى اين انتخاب‏شدگان كسانى‏اند كه پدرشان على عليه السّلام و مادرشان فاطمه عليها السّلام باشد. و بنا بر اين شامل ساير فرزندان امير المؤمنين عليه السّلام كه از همسران ديگر حضرت بوده‏اند نمى‏شود.

سليم مى‏گويد: از سلمان فارسى شنيدم كه مى‏گفت: در مرضى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از دنيا رفت نزد آن حضرت نشسته بودم. حضرت زهرا عليها السّلام وارد شد و چون حال ضعف پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را ديد بغض گلويش را گرفت بطورى كه اشك بر گونه‏هايش جارى شد.

پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: دخترم، چرا گريه مى‏كنى؟ عرض كرد: يا رسول اللَّه، بعد از تو بر خودم و بر فرزندانم از بى‏اعتنائى مردم و تضييع حقّمان مى‏ترسم.

[مقدمات پژوهش‏]

إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمانَ وَ إِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏

اهداء

به اوّلين قربانى سقيفه،

و شهيدى كه پيشاپيش مادر به استقبال شهادت رفت، و همچون او قبرش از دوست و دشمن مخفى ماند.

به پيشتاز شهداى آل محمد عليهم السّلام،

كه بى‏شمشير خصم زبون را درهم شكست.

به مظلومى كه مجال آه هم به او ندادند،

ولى او با بى‏زبانى قاتل روسياه را تا ابد سرافكنده نمود.

اى آخرين گل نشكفته على و زهرا عليهما السّلام،

و اى پنجمين ثمره ولايت كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله محسنت ناميد،

اين سند هزار و چهارصد ساله از مظلوميت پدر دلسوخته و مادر پهلو شكسته‏ات را به پيشگاه تو تقديم مى‏نمايم.

یونس